26.4 Ryzyko klimatyczne

Grupa Kapitałowa PGE ma świadomość wpływu swojej działalności na klimat, jak również zagrożeń płynących ze zmian klimatycznych dla działalności Grupy. Wiadomym jest, że nasza działalność biznesowa zarówno wpływa na klimat, jak i od niego zależy, ta współzależność generuje zarówno ryzyka jak i możliwości rozwoju. Dlatego też rozumiemy oczekiwania interesariuszy w zakresie raportowania wpływu działalności na środowisko, uznając zarządzanie ryzykiem klimatycznym za kluczowy element zarządzania strategicznego, z bezpośrednim wpływem na aspekty finansowe.

W związku z powyższym GK PGE koncentruje się nie tylko na ryzykach, ale również na szansach, aby zapewnić sobie odporność na zagrożenia oraz zwiększanie zrównoważonych przychodów GK. Grupa Kapitałowa PGE podjęła w 2022 roku szereg działań ukierunkowanych na osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 roku, które zostały już wskazane w Strategii Grupy PGE do 2030 roku oraz kontynuuje prace nad wdrożeniem Strategii ESG Grupy PGE, koncentrującej się na 4 obszarach: konkurencyjności na rynku finansowym, lidera zielonej transformacji, kultury korporacyjnej wspierającej zrównoważony rozwój oraz aktywnej komunikacji na temat zrównoważonego rozwoju ze wszystkimi interesariuszami. Grupa realizuje także działania mające na celu spełnienie wymogów regulacyjnych, zarówno krajowych jak i europejskich. Dotyczy to m. in. Taksonomii UE, przygotowania do Dyrektywy ws. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. CSRD), a także oczekiwań instytucji finansowych, inwestorów oraz klientów.

Zagadnienia związane z ryzkiem klimatycznym podlegają rygorom oraz wytycznym wynikającym z procesu zarządzania ryzykiem korporacyjnym. Organem odpowiadającym za nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem korporacyjnym w Grupie PGE, w tym ryzyka klimatycznego jest Komitet Ryzyka, tak jak w przypadku ryzyk finansowych. Ustanowienie na najwyższym poziomie zarządczym Komitetu Ryzyka, raportującego bezpośrednio do Zarządu, zapewnia nadzór nad efektywnością zarządzania ryzykiem w Grupie. Takie umiejscowienie funkcji ryzyka pozwala na niezależną ocenę poszczególnych ryzyk, ich wpływu na Grupę PGE oraz ograniczanie i kontrolę istotnych ryzyk za pomocą dedykowanych instrumentów.

Ocena ryzyk klimatycznych i związanych z ochroną środowiska, realizowana jest na podstawie Procedury Ogólnej Korporacyjnego Zarządzania Ryzykiem. W Grupie PGE ryzyko związane z klimatem analizowane jest zarówno w kontekście wpływu zmian klimatycznych na prowadzony biznes, jak i wpływu biznesu na te zmiany. Identyfikacja i analiza ryzyka związanego z klimatem i ciągłe doskonalenie rozwiązań prośrodowiskowych, jak i narzędzi kontroli pozwala na skuteczne zarządzanie i minimalizację wpływu na klimat, przy jednoczesnej dbałości o wyniki finansowe Grupy PGE. Rozwiązania, jakie wypracowuje Grupa PGE mają na celu jej rozwój i zrównoważoną transformację zgodnie z wymogami klimatycznymi i dbałością o wszystkich interesariuszy.

Zagadnienia klimatyczne oceniane są w sposób centralny w PGE S.A. z uwzględnieniem wszystkich rodzajów działalności Grupy Kapitałowej i jednostek wchodzących w jej skład. Oznacza to, że wynik oceny podawany jest wspólny, na poziomie GK.

Podejście do zagadnienia ryzyk klimatycznych inspirowane jest rekomendacjami Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD), jednakże przyjęta metoda dotycząca inwentaryzacji i oceny ryzyk, jest wewnętrzną koncepcją PGE.

W 2022 roku Grupa PGE po raz kolejny wzięła udział w międzynarodowym badaniu dot. wpływu firmy na środowisko tj. Carbon Disclosure Project – CDP (https://www.cdp.net/en). Grupa odpowiedziała na zapytania globalnych inwestorów z zakresu wpływu swojej działalności na klimat oraz zasoby wodne oraz określiła zarówno ryzyka, jak i szanse z tym związane.

Istnieje współzależność między ryzykiem i możliwościami związanymi z klimatem dla biznesu. Na każdą działalność gospodarczą oddziaływają dwa typy ryzyk klimatycznych:

• ryzyka fizyczne, związane z fizycznymi skutkami zmian klimatu tj. realnymi zagrożeniami w postaci ekstremalnych zjawisk pogodowych, suszy, powodzi;
• ryzyka związane z transformacją (tzw. transformacyjne / przejścia) w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu i dotyczą spełnienia wymogów prawnych, wdrożenia nowych technologii czy też wpływu na reputację firmy.

Zmieniający się klimat oraz czynności na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym, zmierzające do ich mitygacji i przystosowania do ich skutków, dostarczają jednocześnie nowych możliwości i szans na rozwój działalności. Dlatego też GK PGE koncentruje się nie tylko na ryzykach, ale również na szansach, aby zapewnić sobie odporność na zagrożenia oraz zwiększanie zrównoważonych zysków.

Szanse związane z klimatem w Grupie PGE dotyczą przede wszystkim:

• efektywnego gospodarowania zasobami np. w postaci pracy nad rozwiązaniami w zakresie zagospodarowania odpadów i odzysku wartościowych produktów z łopat turbin wiatrowych;
• nowych źródeł energii np. poprzez inwestycje w morskie i lądowe farmy wiatrowe, a także farmy fotowoltaiczne, budowę bezemisyjnego hybrydowego magazynu energii elektrycznej;
• nowych produktów np. takich jak rozbudowa portfolio produktowego o inicjatywy PRO EKO – produkty wpisujące się w niskoemisyjne systemy ogrzewania, rozwój produktów/ofert promujących działania niskoemisyjne, podążanie za zmianami preferencji konsumentów czy rozwój rozwiązań ubezpieczeniowych Morskich Farm Wiatrowych (MFW);
• zwiększonej odporności na zmiany klimatyczne m.in. w postaci budowania kompetencji w branży morskiej energetyki wiatrowej w ramach współpracy PGE S.A. ze szkołami średnimi oraz uczelniami wyższymi w Polsce, nawiązania współpracy naukowo-badawczej pomiędzy PGE S.A a instytutami z branży morskiej energetyki wiatrowej w Polsce czy podziemnego kablowania.

Ryzyko klimatu w GK PGE zostało zdefiniowane w pięciu następujących obszarach:

• pozyskiwania funduszy pomocowych i zachęt inwestycyjnych w regulacjach krajowych – związane ze zwiększaniem wpływu wymogów klimatycznych, mających znaczenie przy przyznawaniu funduszy pomocowych i zachęt inwestycyjnych w regulacjach krajowych,
• regulacji międzynarodowych – związane z prawodawstwem UE w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej, w szczególności w ramach procedowanego pakietu Fit for 55,
• emisji CO₂ – związane z rosnącymi kosztami uprawnień do emisji, co może negatywnie wpłynąć na rentowność jednostek wytwórczych lub doprowadzić do wstrzymania produkcji w tych jednostkach,
• operacyjnym – związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi lub zmianami warunków klimatycznych, mogącymi ujemnie wpłynąć na majątek i działalność operacyjną GK PGE,
• inwestycyjnym – dotyczące niewypełnienia przez Grupę PGE zobowiązań inwestycyjnych, mających na celu zieloną transformację, na poziomie unijnym, krajowym i własnych celów strategicznych.

Każdy opisany wyżej obszar ryzyka klimatu jest oceniany w perspektywie krótkoterminowej, średnioterminowej oraz długoterminowej. Przyjęte horyzonty czasowe wynikają z analogii do realizowanych badań zewnętrznych.

Globalne ocieplenie, zmieniające się wzorce opadów, podnoszący się poziom mórz oraz ekstremalne zjawiska pogodowe coraz częściej stanowią poważne wyzwanie dla odporności systemów elektroenergetycznych, zwiększając prawdopodobieństwo zakłóceń. Zmiany klimatyczne wpływają bezpośrednio na każdy segment systemu elektroenergetycznego: zarówno potencjał i wydajność wytwarzania, zapotrzebowanie na ogrzewanie i chłodzenie, odporność sieci przesyłowych i dystrybucyjnych a także wzorce popytu.

Grupa PGE mając świadomość zagrożeń płynących ze zmian klimatycznych, w ramach pierwszego etapu procesu zarządzania ryzykiem klimatycznym, w 2022 r. przeprowadziła ocenę istotnych klimatycznych ryzyk fizycznych (materialnych) – mogących mieć negatywny wpływ na prowadzoną działalność, wspierając adaptację do zmian klimatu oraz zwiększając odporność na zagrożenia klimatyczne. Ocenie podlegały czynniki klimatyczne w postaci przede wszystkim temperatury, opadu oraz wiatru i ich negatywny wpływ na kluczowe działalności w Grupie.

Ocena ryzyka związanego z klimatycznymi zagrożeniami fizycznymi w GK PGE w 2022 roku została przeprowadzona w perspektywie bieżącej oraz długoterminowej przy zastosowaniu modeli naukowych opisujących możliwe scenariusze klimatyczne tj.:

• RCP 4.5- scenariusz optymistyczny, który zakłada wprowadzanie nowych technologii w celu uzyskania wyższej niż obecnie redukcji emisji gazów cieplarnianych, przyjmując, że wzrost średniej temperatury globalnej wyniesie ok. 2.5° pod koniec XXI wieku względem epoki przedindustrialnej oraz
• RCP 8.5- scenariusz pesymistyczny, który zakłada utrzymanie aktualnego tempa wzrostu emisji gazów cieplarnianych, w formule „business as usual”, przyjmując że, średnia temperatura Ziemi wzrośnie o 4.5° pod koniec XXI wieku względem epoki przedindustrialnej.

Przeprowadzona ocena wykazała niski bądź średni wpływ ryzyk związanych z klimatycznymi zagrożeniami fizycznymi na kluczowe działalności w Grupie w roku 2022. Zgodnie z przyjętym kryterium testowaniu podlegały ryzyka których ocena wykazała wysoki wpływ. Istotną rolę w procesie oceny wpływu ma m.in. wdrożenie opracowanych w GK PGE środków adaptacyjnych, zwiększających odporność systemów elektroenergetycznych na zmianę klimatu w postaci stosowania rozwiązań bardziej odpornych na warunki pogodowe w postaci programu kablowania (zamiana sieci przesyłowych napowietrznych na kable umieszczane w gruncie), prewencyjne zarządzanie kluczowymi elementami infrastruktury mającymi wpływ na ciągłość działania, ubezpieczenia na wypadek wystąpienia zdarzeń związanych ze zjawiskami pogodowymi czy precyzyjnych analiz terenów pod nowe inwestycje.

Transformacyjne ryzyka klimatyczne w Grupie Kapitałowej PGE dotyczą przede wszystkim obszarów wpływających na transformację w kierunku osiągnięcia planowanej do roku 2050 neutralności klimatycznej tj. m.in.: wymagań i regulacji dotychczas istniejących produktów i usług (obszar: polityki i prawa), zastępowania istniejących produktów i usług ich niskoemisyjnymi odpowiednikami (obszar: technologii) oraz obawy interesariuszy/ negatywne opinie (obszar: reputacji). Przykłady ryzyk z ww. obszarów zostały wymienione poniżej, w podziale na kategorie:

Polityka i prawo

Regulacje klimatyczne mają bezpośredni wpływ na przedsiębiorstwa energetyczne. Spółki Grupy Kapitałowej PGE, podobnie jak inne podmioty sektora energetycznego, narażone są na ryzyka i zagrożenia wynikające z charakteru ich działalności oraz funkcjonowania w specyficznym otoczeniu rynkowym i regulacyjno-prawnym. Grupa Kapitałowa PGE działa w otoczeniu, które charakteryzuje się znacznym wpływem regulacji krajowych i zagranicznych. Ryzyko aktualnych regulacji jest szczególnie istotne w kontekście pozyskiwania kapitału, dotacji i wsparcia z funduszy pomocowych.

Grupa PGE podejmuje szereg działań związanych z monitorowaniem dostępnych źródeł wsparcia, rzetelnym przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej oraz posiłkowaniem się eksperckim know-how. GK PGE ma duże doświadczenie w pozyskiwaniu preferencyjnego wsparcia, dysponuje wiedzą i kadrą, która pozwala z powodzeniem realizować ten proces.

Powstające regulacje

Powstające regulacje są istotne z punktu widzenia realizacji strategii i wspierania efektywnego przejścia na technologie niskoemisyjne. Grupa Kapitałowa PGE dąży do pełnego wykorzystania dostępnych opcji finansowania dla zielonych inwestycji. Pojawiające się zmiany regulacyjne, takie jak wsparcie infrastruktury UE w celu pobudzenia zrównoważonych inwestycji, uwzględnienie braku finansowania, kary za transakcje negatywne dla klimatu, mogą rodzić rodzą istotne ryzyka. Zmiany te będą miały wpływ na ryzyko kredytowe i mogą wpływać na przepływy finansowe generowane przez aktywa należące do GK PGE a tym samym wpływać na ich wartość dochodową.

Ryzyko rosnących kosztów uprawnień do emisji gazów cieplarnianych, w tym obniżenie limitu bezpłatnych uprawnień do emisji dla ciepłownictwa, skutkuje zmniejszeniem zdolności do finansowania inwestycji nisko- i zeroemisyjnych.

Grupa Kapitałowa PGE systematycznie podejmuje działania mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych. Dekarbonizacja aktywów wytwórczych będzie się nasilać wraz z realizacją nowej strategii Grupy Kapitałowej PGE. W efekcie wkład PGE w uniknięcie emisji CO2 do 2030 roku ma wynieść 120 mln ton. Jednocześnie inwestycje proekologiczne stanowią trzon działalności inwestycyjnej Grupy Kapitałowej PGE. Ponadto Grupa inwestuje w modernizacje aktywów i inwestycje rozwojowe, obejmujące optymalizację procesów spalania i wprowadzanie rozwiązań mających na celu poprawę sprawności wytwarzania, wyższą efektywność zużycia paliw i surowców oraz ograniczenie energochłonności procesów wytwórczych i potrzeb wewnętrznych.

Technologia

Trwałe zmniejszenie intensywności emisji ma być osiągnięte w Grupie Kapitałowej PGE poprzez zmianę technologii wytwarzania, inwestycje w nowe technologie, rozbudowę portfela odnawialnych źródeł energii, rozwój gospodarki cyrkulacyjnej oraz umożliwienie klientom udziału w transformacji energetycznej. Ryzyko technologiczne obejmuje również wybór optymalnych i efektywnych nowych technologii, wykorzystanie potencjału przez Grupę Kapitałową PGE. Do 2030 roku udział źródeł nisko- i zeroemisyjnych w portfelu wytwórczym Grupy ma osiągnąć 85% a odnawialne źródła energii będą stanowiły 50% wytwarzanej energii. Grupa Kapitałowa PGE dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku.

Reputacja

Ryzyko reputacji w przypadku Grupy PGE jest bardzo istotne, ponieważ sektor energetyczny odgrywa ważną rolę we wspieraniu efektywnego przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, a docelowo zeroemisyjną. Jako lider transformacji Grupa PGE koncentruje się na zmniejszeniu swojego wpływu na środowisko naturalne. Trwałe zmniejszenie intensywności emisji ma zostać osiągnięte dzięki zmianie technologii wytwarzania, rozbudowie portfela odnawialnych źródeł energii oraz umożliwieniu klientom udziału w transformacji energetycznej poprzez oferowanie im atrakcyjnych produktów. Brak należytego zwracania uwagi na gospodarkę niskoemisyjną oraz kwestie ESG może powodować problemy z dostępem do kapitału.

W celu ograniczenia ryzyka w Grupie Kapitałowej PGE powołano zespoł ds. obliczania śladu węglowego Grupy PGE, utworzono wspólna inicjatywę w ramach Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych celem opracowania sektorowego przewodnika dla jednolitego ujęcia śladu węglowego elektrowni, elektrociepłowni, w tym przesyłu i dystrybucji ciepła oraz dla działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej, zwiększono obsady jednostek organizacyjnych zaangażowanych w procesy związane z raportowaniem, dekarbonizacją i oceną ryzyka.