Zarządzanie ryzykiem

Spółki z Grupy Kapitałowej PGE, podobnie jak inne podmioty z sektora elektroenergetycznego, narażone są na ryzyka i zagrożenia wynikające ze specyfiki prowadzonej działalności operacyjnej oraz funkcjonowania w określonym otoczeniu rynkowym i regulacyjno-prawnym.

PGE S.A., jako Centrum Korporacyjne zarządzające Grupą Kapitałową, kreuje i  wdraża rozwiązania w  zakresie architektury zintegrowanego zarządzania ryzykiem w  GK PGE.

W szczególności kształtuje polityki, standardy i  praktyki zarządzania ryzykiem w GK PGE, opracowuje i  rozwija wewnętrzne narzędzia IT wspomagające te procesy, określa globalny apetyt na ryzyko oraz adekwatne limity, a  także monitoruje ich poziomy.

Spółki z  Grupy Kapitałowej PGE, podobnie jak inne podmioty z  sektora elektroenergetycznego, narażone są na ryzyka i  zagrożenia wynikające ze specyfiki prowadzonej działalności operacyjnej oraz funkcjonowania w określonym otoczeniu rynkowym i regulacyjno-prawnym.

Grupa Kapitałowa PGE konsekwentnie rozwija kompleksowy system zarządzania ryzykami oraz ocenia i analizuje ryzyka w  kluczowych spółkach GK PGE.

Mechanizmy identyfikacji obszarów narażonych na ryzyko oraz sposoby pomiaru jego poziomu podlegają ciągłej weryfikacji i doskonaleniu, dzięki czemu istotne ryzyka dotyczące poszczególnych segmentów działalności są utrzymywane w  ustalonych granicach poprzez ograniczanie negatywnych skutków tych zagrożeń oraz podejmowanie działań wyprzedzających lub naprawczych.

Wszystkie zidentyfikowane i  oceniane ryzyka dotyczące bieżącej działalności Grupy umieszczone są w rejestrze ryzyk (księgach ryzyk) prowadzonym przez Departament Ryzyka i  Ubezpieczeń (DRU) w  PGE S.A.

W księgach ryzyk odzwierciedlane są zmiany wartości poszczególnych parametrów ryzyka wraz z informacją o realizowanych działaniach mitygujących (zmniejszających prawdopodobieństwo wystąpienia i minimalizujących negatywne skutki ryzyka) oraz ich skuteczności.

Skuteczność realizowanych działań mitygujących oznaczona jest za pomocą następujących trzech kategorii:

• efektywne,
• do usprawnienia,
• do zmiany.

Wśród najistotniejszych ryzyk dla GK PGE (przedstawionych w  tabeli poniżej) ok 86% stanowią działania mitygujące z  kategorii efektywne, ok. 14% z  kategorii do usprawnienia, natomiast nie wystąpiły działania mitygujące z kategorii do zmiany.

Identyfikacja ryzyka obejmuje pełne spektrum działalności Grupy Kapitałowej. O zakresie i złożoności analizy decyduje istotność danego ryzyka w skali zarówno danej spółki, jak i całej Grupy PGE. Im wyżej w rankingu plasuje się dane ryzyko, tym dogłębniej jest ono badane i podlega bardziej złożonym rygorom raportowym.

Takie podejście gwarantuje z jednej strony uzyskanie pełnej wiedzy na temat najistotniejszych ryzyk i stosowanych narzędzi mitygujących, a z drugiej zapewnia, że w procesie raportowania nie zostanie pominięty żaden z interesariuszy.

Podział określający rodzaj oceny ryzyk wyznacza horyzont czasowy, w jakim lokowane są ryzyka:

• perspektywa bieżąca – to wycena ryzyk na kolejny rok,
• perspektywa średnioterminowa – od 2 do 5 lat, dotyczy inicjatyw inwestycyjnych,
• perspektywa długoterminowa (powyżej 5 lat) – dotyczy wpływu trendów technologicznych, gospodarczych i społecznych na działalność Grupy PGE.

Jako oddzielna kategoria, w podobnych horyzontach czasowych, oceniane jest ryzyko klimatyczne, definiowane jako wpływ świadomości nieodwracalnych konsekwencji zmian klimatu i związaną z tym polityką regulacyjną, na działalność biznesową.

Tabela poniżej przedstawia najistotniejsze ryzyka zidentyfikowane w  GK PGE wraz z  ich oceną w  perspektywie do końca roku 2023. Poziom ryzyka oznacza jego potencjalny finansowy wpływ na wyniki Grupy, a perspektywa ryzyka (trend) przypuszczalny kierunek rozwoju ryzyka. Potencjalne zdarzenia determinujące wycenę ryzyk w  poprzednim raporcie, obecnie częściowo opisywane są w  innych sekcjach tego raportu, jako zdarzenia okresu.

Obecny scenariusz (perspektywa roku 2023) uwzględnia sytuację potencjalnego wydzielenia aktywów węglowych (segment Energetyka Konwencjonalna) z  Grupy PGE.

Poniżej przedstawiono najważniejsze ryzyka i  zagrożenia w  PGE S.A. oraz Grupie PGE wraz z  ich oceną oraz perspektywą na rok 2023.

Poziom ryzyka	Niski	Średni	Wysoki	Działania mitygujące i narzędzia służące zarządzaniu ryzykiem
Perspektywa ryzyka w kolejnym okresie
	Spadek	Wzrost	Stabilna
poziom niski	ryzyko, które nie stwarza zagrożenia i może być tolerowane
poziom średni	ryzyko, co do którego powinna być przygotowana odpowiednia reakcja, oparta na analizie kosztów i korzyści
poziom wysoki	ryzyko nietolerowalne, wymagające podjęcia bezzwłocznej i aktywnej reakcji na ryzyko, zmierzającej do jednoczesnego zmniejszenia możliwych skutków oraz prawdopodobieństwa jego wystąpienia
Ryzyka rynkowe i produktowe związane z cenami i wolumenami oferowanych produktów i usług	Marża brutto na energii elektrycznej z aktywów wytwórczych GK PGE i obrocie produktami powiązanymi – jej wysokość wynika z niepewności co do przyszłych poziomów i zmienności cen rynkowych (cen energii elektrycznej oraz cen kluczowych produktów energetycznych, tj. CO2, paliw, w tym w szczególności węgla kamiennego, gazu i praw majątkowych)			Najważniejsze działania: Optymalizacja aktywów wytwórczych – określenie scenariuszy produkcyjnych dla zaktualizowanych parametrów rynkowych energii elektrycznej, CO2 i paliw. Podejście marżowe zamiast wolumenowego do limitów ryzyka rynkowego. Wykorzystanie jednolitych założeń organizacji procesu w kontekście strategii handlowych i planowania średnioterminowego (strategia zabezpieczania kluczowych ekspozycji w obszarze obrotu energią elektryczną i produktami powiązanymi, odpowiadająca apetytowi na ryzyko w horyzoncie średnioterminowym). Ustalanie poziomu zabezpieczenia pozycji z uwzględnieniem wyników pomiaru ryzyka cen energii elektrycznej i produktów powiązanych, opartego o miary „at risk”. Docelowe poziomy zabezpieczenia określane są z uwzględnieniem sytuacji finansowej Grupy, w szczególności założone cele wynikające z przyjętej strategii. Monitorowanie ekspozycji dla poszczególnych obszarów, w odniesieniu do wyznaczonych limitów i strategii zabezpieczenia określonych przez Komitet Ryzyka lub Zarząd PGE S.A., poprzez raporty operacyjne sporządzane przez DRU. Badanie, monitorowanie oraz analiza rynków energii elektrycznej i trendów w sektorze w celu optymalnego wykorzystania możliwości wytwórczych i sprzedażowych. Wykorzystywanie odwoławczej ścieżki administracyjnej przewidzianej w Prawie Energetycznym i Kodeksie Postępowania Cywilnego. Pozyskiwanie nowych klientów – dywersyfikacja kanałów dotarcia do odbiorców końcowych oraz różnicowanie grupy docelowych, poprzez utrzymanie rozbudowanego portfolio produktowego i dopasowanie ofert do rynku. Utrzymywanie dotychczasowych klientów – zdywersyfikowany portfel ofert lojalizujących oraz specjalne oferty dedykowane dla klientów utraconych na rzecz konkurencji. Dbałość o wysoką jakość obsługi poprzez budowanie kompetencji wśród pracowników oraz kształtowanie relacji w obszarze klientów biznesowych i indywidualnych. Wykorzystywanie narzędzi wspomagających procesy relacji z klientami umożliwiające lepsze planowanie oraz organizację samej sprzedaży. Zapewnienie oczekiwanej gotowości do pracy poszczególnych Jednostek Rynku Mocy.
	Produkcja energii elektrycznej i ciepła – związana z planowaniem produkcji i negatywnym wpływem czynników kształtujących możliwości produkcyjne
	Wolumen sprzedaży energii elektrycznej – będący pochodną niepewności związanej z kształtowaniem się wskaźników makroekonomicznych, wpływających na zapotrzebowanie na energię elektryczną i towary energetyczne, w tym m.in. kryzys energetyczny, spowolnienie gospodarcze, wojna w Ukrainie i podejmowanych działań zaradczych		1
	Taryfy (ceny regulowane) – wynikające z obowiązku zatwierdzania dla odpowiednich grup podmiotów stawek dotyczących usług dystrybucyjnych, cen energii elektrycznej i ciepła
	Rynek Mocy – wynikające z zagrożeń związanych z dotrzymaniem zobowiązań wynikających z obowiązku mocowego Jednostek Rynku Mocy		2
Ryzyka majątkowe związane z rozwojem i utrzymaniem majątku	Awarie i szkody w majątku – związane z eksploatacją i degradacją w czasie urządzeń i obiektów energetycznych oraz ich ochroną przed czynnikami destrukcyjnymi (m.in. pożary, skutki zjawisk pogodowych, dewastacja)			Najważniejsze działania: Dywersyfikacja dotychczasowej struktury źródeł produkcyjnych, wprowadzanie technologii ograniczającej negatywny wpływ czynników atmosferycznych. Aktywna realizacja strategii rozwoju i unowocześniania własnych mocy wytwórczych. Dokonywanie bieżących remontów zgodnie z najwyższymi standardami sektorowymi. Ubezpieczenie najważniejszych aktywów wytwórczych na wypadek awarii oraz powstania szkód w majątku. Składniki majątku ubezpieczane są w oparciu o analizę kosztów ubezpieczenia, dostępnych pojemności rynków ubezpieczeniowych na określone ryzyka lub dla poszczególnych rodzajów aktywów, kosztów związanych z ewentualnym odtworzeniem majątku i potencjalnie utraconych przychodów. Systematyczna poprawa niezawodności dostaw energii elektrycznej do odbiorców końcowych poprzez modernizację sieci dystrybucyjnej. Stałe monitorowanie przepisów i regulacji prawnych dotyczących ochrony środowiska oraz polityki energetycznej.
	Inwestycje rzeczowe – związane ze strategicznymi kierunkami rozwoju GK PGE i możliwościami pozyskiwania finansowania na te projekty
	Zarządzanie majątkiem i inwestycje utrzymaniowe – związane z zagrożeniami wynikającymi z utrzymania we właściwym stanie technicznym majątku produkcyjnego
Ryzyka operacyjne związane z realizacją bieżących procesów gospodarczych	Gospodarowanie paliwami – związane z niepewnością co do kosztów, jakości, terminowości i ilości dostarczanych paliw (głównie węgla kamiennego), surowców produkcyjnych oraz sprawnością procesu zarządzania zapasami		3	Najważniejsze działania: Optymalizacja czasu życia urządzeń i dyspozycyjności kluczowych składników majątku. Terminowe przeglądy, remonty i modernizacje posiadanego majątku. Optymalizacja kosztów, m.in. poprzez monitorowanie cen i stanu zapasów paliw oraz zabezpieczenie ich dostaw w postaci długoterminowych kontraktów z dostawcami oraz formuł ustalania cen. Monitorowanie zmian prawnych i zmian norm technicznych w zakresie produktów ubocznych. Inwestycje w poprawę sprawności procesu spalania. Stałe monitorowanie dostępności usług. Tworzenie Planów Ciągłości Działania dla krytycznych systemów, opracowywanie i testowanie procedur awaryjnych. Stały kontakt i współpraca z DRU oraz innymi komórkami organizacyjnymi Spółki w zakresie zidentyfikowanych nowych ryzyk lub luk w aktualnych umowach ubezpieczeniowych. Rozpoczęcie operacyjnej działalności brokera wewnętrznego PGE Asekuracja S.A. Centralizacja procesu likwidacji szkód. Bieżący monitoring zmian w przepisach prawa. Szkolenia w zakresie regulacji zapobiegających praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu. Wymóg zapoznania się z Dobrymi Praktykami Zakupowymi oraz z Kodeksem Postępowania dla Partnerów Biznesowych spółek GK PGE. Ścieżka akceptacji oraz regulacje wewnętrzne dotyczące procesu zakupowego. Kontrola środowiska pracy. Szkolenie pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. Informowanie o zagrożeniach, obostrzeniach i zasadach związanych z COVID-19 (dedykowana zakładka w Intranecie). Prowadzenie intensywnego i skutecznego dialogu w celu uniknięcia eskalacji ewentualnych sporów ze stroną społeczną oraz wypracowania jak najkorzystniejszych rozwiązań w obszarze zatrudnienia i związanych z tym kosztów w ramach GK PGE. Aktywny udział Grupy PGE w programach stażowych oraz współpracy z ośrodkami edukacji w celu zapewnienia dopływu wykwalifikowanych kadr. Ocena i szkolenie kadr w celu optymalnego ich wykorzystania w strukturach Grupy.
	Cyberbezpieczeństwo – ryzyko celowego zakłócenia prawidłowego funkcjonowania, przestrzeni przetwarzania i wymiany informacji tworzonej przez systemy informatyczne działające w Grupie
	Nadzór nad polisami ubezpieczeniowymi – zagrożenia wynikające z niedostosowania umowy ubezpieczenia do potrzeb lub nieprzestrzegania warunków umowy ubezpieczenia, co może skutkować brakiem odszkodowania w całości lub w części	4
	Reputacja – związana z negatywnym odbiorem wizerunku podmiotu przez klientów, kontrahentów, inwestorów, akcjonariuszy, a także opinię publiczną
	Zakupy – związane z nieefektywnością i nieprawidłowością realizacji procesu zakupowego		5
	Zasoby ludzkie – związane z trudnościami w zapewnieniu kadry o odpowiednim doświadczeniu, kompetencjach i zdolnościach do realizacji określonych zadań
	Dialog społeczny – związany z nieosiągnięciem porozumienia pomiędzy władzami Grupy a stroną społeczną, mogącego doprowadzić do strajków/sporów zbiorowych
Ryzyka regulacyjno – prawne związane z wypełnieniem wymogów otoczenia prawnego	Ochrona środowiska – obowiązki wynikające z przepisów określających wymogi środowiskowe, jakie powinny spełniać instalacje energetyczne oraz zasad korzystania ze środowiska naturalnego, w tym niepewność co do ich ostatecznego kształtu i poziomu limitów		6	Najważniejsze działania: Monitoring wprowadzanych i proponowanych zmian prawnych zapewnia, że działalność prowadzona w podstawowych segmentach biznesowych odbywa się zgodnie z przepisami oraz, że GK PGE dysponuje rozwiązaniami uwzględniającymi ewentualne zmiany w otoczeniu prawnym. Dialog społeczny. Nadzór operacyjny w zakresie planowanych oraz realizowanych działań inwestycyjnych i modernizacyjnych w zakresie spełnienia wymagań środowiskowych. Udoskonalanie działań na rzecz ochrony i poprawy stanu środowiska, poprzez wdrażanie rozwiązań technologicznych i organizacyjnych, zapewniających sprawne i efektywne zarządzanie tym obszarem. Zmniejszanie emisyjności aktywów wytwórczych GK PGE, rozwój nisko- i zeroemisyjnych źródeł wytwarzania energii. Dostosowanie regulacji wewnętrznych oraz praktyk postępowania tak, aby prowadzona działalność była zgodna z regulacjami branżowymi i obowiązującymi przepisami. Monitorowanie i analiza stanu otoczenia regulacyjnego GK PGE na szczeblu międzynarodowym z oceną ryzyk. Ocena wpływu proponowanych zmian regulacyjnych na szczeblu międzynarodowym na GK PGE. Opiniowanie i kreowanie zmian otoczenia regulacyjnego na poziomie międzynarodowym w zakresie strategicznym. Zarządzanie współpracą i kontaktem z interesariuszami w zakresie regulacji na poziomie międzynarodowym, w tym poprzez działania Biura PGE S.A. w Brukseli. Zarządzanie członkostwem spółek GK PGE w organizacjach branżowych, w tym w ramach Eurelectric (poprzez Polski Komitet Energii Elektrycznej), COGEN Europe, Eurogas, WindEurope, EURACOAL (poprzez Związek Pracodawców Porozumienie Producentów Węgla Brunatnego) i innych oraz prowadzenie współpracy z branżowymi organizacjami. Efektywne pozyskiwanie finansowania zewnętrznego oraz dozwolonej pomocy publicznej na realizację planowanych nisko- i zeroemisyjnych inwestycji przez GK PGE.
	Bezpieczeństwo pracowników – związane z niezapewnieniem bezpiecznych warunków pracy
	Klimat – zobowiązania wynikające z ustaleń na poziomie unijnym, krajowym i celów strategicznych w zakresie polityki klimatyczno-energetycznej UE
	Koncesje – wynikające z ustawowego obowiązku posiadania koncesji w związku z prowadzoną działalnością
	Sprawozdawczość i podatki – związane ze zmianami w przepisach podatkowych i ich interpretacji oraz ich praktycznym, poprawnym wdrożeniem
Ryzyka finansowe związane z prowadzoną gospodarką finansową	Kredytowe – związane z niewypłacalnością kontrahenta, częściową i/lub nieterminową spłatą należności lub innym odstępstwem od warunków kontraktowych (np. brakiem realizacji dostawy/odbioru towaru oraz brakiem płatności powiązanych odszkodowań i kar umownych)		8	Najważniejsze działania: Przeprowadzanie przed zawarciem transakcji handlowych oceny scoringowej kontrahenta, w oparciu o którą ustalany jest limit kredytowy, który jest regularnie aktualizowany i monitorowany. Ekspozycje przekraczające ustalone limity są zabezpieczane zgodnie z obowiązującą w Procedurze zarządzania ryzykiem kredytowym. Poziom wykorzystania limitów jest regularnie monitorowany, prowadzony jest również bieżący monitoring płatności należności oraz stosuje się wczesną windykację. Stosowanie w Grupie centralnego modelu finansowania, zgodnie z którym co do zasady finansowanie zewnętrzne pozyskiwane jest przez PGE S.A. Spółki zależne w Grupie korzystają z różnych źródeł finansowania wewnątrzgrupowego, a ryzyko utraty płynności monitorowane jest przy pomocy narzędzi okresowego planowania w zakresie prowadzonej działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej. W zakresie ryzyka walutowego i stopy procentowej Grupa PGE przyjęła wewnętrzne zasady zarządzania tymi ryzykami. Spółki z Grupy PGE zawierają transakcje pochodne w zakresie instrumentów opartych o stopę procentową i/lub walutę (IRS, CCIRS, FX Forward) wyłącznie w celu zabezpieczenia zidentyfikowanej ekspozycji na ryzyka. Regulacje obowiązujące w Grupie Kapitałowej PGE nie pozwalają, w zakresie transakcji pochodnych opartych o stopę procentową i walutę, na zawieranie transakcji spekulacyjnych, czyli takich, które miałyby na celu generowanie dodatkowych zysków wynikających ze zmian poziomu stóp procentowych i zmiany kursów walutowych, jednocześnie narażając Grupę na ryzyko poniesienia ewentualnej straty z tego tytułu.
	Płynność finansowa – związana z możliwością utraty zdolności do obsługi bieżących zobowiązań i pozyskiwania źródeł finansowania działalności biznesowej
	Stopy procentowe – wynikające z negatywnego wpływu zmian oprocentowania na przepływy pieniężne Grupy PGE
	Walutowe – wynikające z niekorzystnego wpływu wahań kursów walutowych na przepływy pieniężne GK PGE denominowane w walucie innej niż waluta krajowa

¹ Zmiana trendu ryzyka uwarunkowana jest wprowadzeniem regulacji dot. zniesienia obliga giełdowego.
² Spadek trendu ryzyka wynika z ustabilizowania się przepisów prawa dot. opłaty mocowej.
³ Stabilizacja trendu ryzyka wynika z unormowania dostępności oraz cen paliw w kraju.
⁴ Poziom i trend ryzyka uwarunkowany został sytuacją związaną z planowanym wydzieleniem aktywów węglowych do NABE.
⁵ Wzrost trendu ryzyka związany z koniecznością weryfikacji kontrahentów w łańcuchach dostaw (listy sankcyjne).
⁶ Stabilizacja trendu ryzyka związana ze zbyciem aktywów węglowych.
⁷ Stabilizacja poziomu ryzyka związana ze zbyciem aktywów węglowych.
⁸ Wzrost trendu ryzyka związany z istotnymi podwyżkami cen pomimo wdrożonych rozwiązań legislacyjnych.
⁹ Stabilizacja trendu związana z wyhamowaniem wzrostu krajowych stóp procentowych.

Opis ryzyk, zagrożeń i ograniczeń w perspektywie średnioterminowej dotyczy najistotniejszych inicjatyw inwestycyjnych realizowanych w Grupie PGE, mających zasadniczy wpływ na kierunek rozwoju Grupy.

Wskazane są najważniejsze przeszkody na drodze ich realizacji i potencjalne skutki opóźnień. Horyzont czasowy przedsięwzięć jest różny, w zależności od konkretnego zadania. Wynosi on od ok. 2 lat dla projektów PV do ok. 5 lat dla morskich farm wiatrowych.

Przedmiotem oceny są wyzwania i zagrożenia, jakie pojawią się przed Grupą PGE w ciągu najbliższej dekady. Każde z ryzyk długoterminowych oceniane jest pod względem jego wpływu na realizację celów biznesowych, wizerunek firmy oraz ciągłość działania. Przedstawiony wynik jest dominantą (wartością najczęściej występującą w wynikach) z tych trzech aspektów.

Wykres: Mapa ryzyk długoterminowych. Opracowanie własne.

Umiejscowienie na mapie na podstawie oceny (poziomu istotności) przedstawia wpływ danego ryzyka dla GK PGE w trzech różnych aspektach odziaływania kolejno na realizację celów biznesowych, wizerunek firmy oraz ciągłość działania.

Mapa ryzyk długoterminowych powstała w oparciu o elementy dominujące w odpowiedziach, wg subiektywnego postrzegania rozwoju tych ryzyk w ocenie najwyższej kardy kierowniczej GK PGE (Członkowie Zarządu i Dyrektorzy Pionów).

Grupa Kapitałowa PGE ma świadomość wpływu swojej działalności na klimat, jak również zagrożeń płynących ze zmian klimatycznych dla działalności Grupy. Wiadomym jest, że nasza działalność biznesowa zarówno wpływa na klimat, jak i od niego zależy, ta współzależność generuje zarówno ryzyka jak i możliwości rozwoju.

Dlatego też rozumiemy oczekiwania interesariuszy w zakresie raportowania wpływu działalności na środowisko, uznając zarządzanie ryzykiem klimatycznym za kluczowy element zarządzania strategicznego, z bezpośrednim wpływem na aspekty finansowe.

Grupa Kapitałowa PGE koncentruje się nie tylko na ryzykach, ale również na szansach, aby zapewnić sobie odporność na zagrożenia oraz zwiększanie zrównoważonych przychodów GK. Grupa Kapitałowa PGE podjęła w 2022 roku szereg działań ukierunkowanych na osiągnięcie neutralności klimatycznej w 2050 roku, które zostały już wskazane w Strategii Grupy PGE do 2030 roku oraz kontynuuje prace nad wdrożeniem Strategii ESG Grupy PGE, koncentrującej się na 4 obszarach: konkurencyjności na rynku finansowym, lidera zielonej transformacji, kultury korporacyjnej wspierającej zrównoważony rozwój oraz aktywnej komunikacji na temat zrównoważonego rozwoju ze wszystkimi interesariuszami.

Grupa realizuje także działania mające na celu spełnienie wymogów regulacyjnych, zarówno krajowych jak i europejskich. Dotyczy to m. in. Taksonomii UE, przygotowania do Dyrektywy ws. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. CSRD), a także oczekiwań instytucji finansowych, inwestorów oraz klientów.

Zagadnienia związane z ryzkiem klimatycznym podlegają rygorom oraz wytycznym wynikającym z procesu zarządzania ryzykiem korporacyjnym. Organem odpowiadającym za nadzór nad procesem zarządzania ryzykiem korporacyjnym w Grupie PGE, w tym ryzyka klimatycznego jest Komitet Ryzyka, tak jak w przypadku ryzyk finansowych.

Ustanowienie na najwyższym poziomie zarządczym Komitetu Ryzyka, raportującego bezpośrednio do Zarządu, zapewnia nadzór nad efektywnością zarządzania ryzykiem w Grupie. Takie umiejscowienie funkcji ryzyka pozwala na niezależną ocenę poszczególnych ryzyk, ich wpływu na Grupę PGE oraz ograniczanie i kontrolę istotnych ryzyk za pomocą dedykowanych instrumentów.

Zagadnienia klimatyczne oceniane są w sposób centralny w PGE SA z uwzględnieniem wszystkich rodzajów działalności Grupy Kapitałowej i jednostek wchodzących w jej skład. Oznacza to, że wynik oceny podawany jest wspólny, na poziomie Grupy Kapitałowej PGE.

Podejście do zagadnienia ryzyk klimatycznych inspirowane jest rekomendacjami Task Force on Climate-related Financial Disclosures (TCFD), jednakże przyjęta metoda dotycząca inwentaryzacji i oceny ryzyk, jest wewnętrzną koncepcją PGE.

W 2022 roku Grupa PGE po raz kolejny wzięła udział w międzynarodowym badaniu dot. wpływu firmy na środowisko tj. Carbon Disclosure Project – CDP (https://www.cdp.net/en). Grupa odpowiedziała na zapytania globalnych inwestorów z zakresu wpływu swojej działalności na klimat oraz zasoby wodne oraz określiła zarówno ryzyka, jak i szanse z tym związane.

Istnieje współzależność między ryzykiem i możliwościami związanymi z klimatem dla biznesu. Na każdą działalność gospodarczą oddziaływają dwa typy ryzyk klimatycznych:

• ryzyka fizyczne, związane z fizycznymi skutkami zmian klimatu tj. realnymi zagrożeniami w postaci ekstremalnych zjawisk pogodowych, suszy, powodzi,
• ryzyka związane z transformacją (tzw. transformacyjne/ przejścia) w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i odpornej na zmiany klimatu i dotyczą spełnienia wymogów prawnych, wdrożenia nowych technologii czy też wpływu na reputację firmy.

Zmieniający się klimat oraz czynności na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym, zmierzające do ich mitygacji i przystosowania do ich skutków, dostarczają jednocześnie nowych możliwości i szans na rozwój działalności. Dlatego też GK PGE koncentruje się nie tylko na ryzykach, ale również na szansach, aby zapewnić sobie odporność na zagrożenia oraz zwiększanie zrównoważonych zysków. Szanse związane z klimatem w Grupie PGE dotyczą przede wszystkim:

• efektywnego gospodarowania zasobami np. w postaci pracy nad rozwiązaniami w zakresie zagospodarowania odpadów i odzysku wartościowych produktów z łopat turbin wiatrowych,
• nowych źródeł energii np. poprzez inwestycje w morskie i lądowe farmy wiatrowe, a także farmy fotowoltaiczne, budowę bezemisyjnego hybrydowego magazynu energii elektrycznej,
• nowych produktów np. takich jak rozbudowa portfolio produktowego o inicjatywy PRO EKO – produkty wpisujące się w niskoemisyjne systemy ogrzewania, rozwój produktów/ofert promujących działania niskoemisyjne, podążanie za zmianami preferencji konsumentów czy rozwój rozwiązań ubezpieczeniowych Morskich Farm Wiatrowych (MFW),
• zwiększonej odporności na zmiany klimatyczne m.in. w postaci budowania kompetencji w branży morskiej energetyki wiatrowej w ramach współpracy PGE SA ze szkołami średnimi oraz uczelniami wyższymi w Polsce, nawiązania współpracy naukowo-badawczej pomiędzy PGE S.A a instytutami z branży morskiej energetyki wiatrowej w Polsce czy podziemnego kablowania.

Ryzyko klimatu w GK PGE zostało zdefiniowane w pięciu następujących obszarach:

• pozyskiwania funduszy pomocowych i zachęt inwestycyjnych w regulacjach krajowych – związane ze zwiększaniem wpływu wymogów klimatycznych, mających znaczenie przy przyznawaniu funduszy pomocowych i zachęt inwestycyjnych w regulacjach krajowych,
• regulacji międzynarodowych – związane z prawodawstwem UE w zakresie polityki energetyczno-klimatycznej, w szczególności w ramach procedowanego pakietu Fit for 55,
• emisji CO₂ – związane z rosnącymi kosztami uprawnień do emisji, co może negatywnie wpłynąć na rentowność jednostek wytwórczych lub doprowadzić do wstrzymania produkcji w tych jednostkach,
• operacyjnym – związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi lub zmianami warunków klimatycznych, mogącymi ujemnie wpłynąć na majątek i działalność operacyjną GK PGE,
• inwestycyjnym – dotyczące niewypełnienia przez Grupę PGE zobowiązań inwestycyjnych, mających na celu zieloną transformację, na poziomie unijnym, krajowym i własnych celów strategicznych.

Każdy opisany wyżej obszar ryzyka klimatu jest oceniany w perspektywie krótkoterminowej, średnioterminowej oraz długoterminowej. Przyjęte horyzonty czasowe wynikają z analogii do realizowanych badań zewnętrznych.

Globalne ocieplenie, zmieniające się wzorce opadów, podnoszący się poziom mórz oraz ekstremalne zjawiska pogodowe coraz częściej stanowią poważne wyzwanie dla odporności systemów elektroenergetycznych, zwiększając prawdopodobieństwo zakłóceń.

Zmiany klimatyczne wpływają bezpośrednio na każdy segment systemu elektroenergetycznego: zarówno potencjał i wydajność wytwarzania, zapotrzebowanie na ogrzewanie i chłodzenie, odporność sieci przesyłowych i dystrybucyjnych a także wzorce popytu.

Grupa PGE mając świadomość zagrożeń płynących ze zmian klimatycznych, w ramach pierwszego etapu procesu zarządzania ryzykiem klimatycznym, w 2022 roku przeprowadziła ocenę istotnych klimatycznych ryzyk fizycznych (materialnych) – mogących mieć negatywny wpływ na prowadzoną działalność, wspierając adaptację do zmian klimatu oraz zwiększając odporność na zagrożenia klimatyczne.

Ocenie podlegały czynniki klimatyczne w postaci przede wszystkim temperatury, opadu oraz wiatru i ich negatywny wpływ na kluczowe działalności w Grupie.

Ocena ryzyka związanego z klimatycznymi zagrożeniami fizycznymi w GK PGE w 2022 roku została przeprowadzona w perspektywie bieżącej oraz długoterminowej przy zastosowaniu modeli naukowych opisujących możliwe scenariusze klimatyczne tj.:

• RCP 4.5 – scenariusz optymistyczny, który zakłada wprowadzanie nowych technologii w celu uzyskania wyższej niż obecnie redukcji emisji gazów cieplarnianych, przyjmując, że wzrost średniej temperatury globalnej wyniesie ok. 2.5° pod koniec XXI wieku względem epoki przedindustrialnej oraz
• RCP 8.5 – scenariusz pesymistyczny, który zakłada utrzymanie aktualnego tempa wzrostu emisji gazów cieplarnianych, w formule „business as usual”, przyjmując że, średnia temperatura Ziemi wzrośnie o 4.5° pod koniec XXI wieku względem epoki przedindustrialnej.

Przeprowadzona ocena wykazała niski bądź średni wpływ ryzyk związanych z klimatycznymi zagrożeniami fizycznymi na kluczowe działalności w Grupie w roku 2022. Zgodnie z przyjętym kryterium testowaniu podlegały ryzyka których ocena wykazała wysoki wpływ.

Istotną rolę w procesie oceny wpływu ma m.in. wdrożenie opracowanych w GK PGE środków adaptacyjnych, zwiększających odporność systemów elektroenergetycznych na zmianę klimatu w postaci stosowania rozwiązań bardziej odpornych na warunki pogodowe w postaci programu kablowania (zamiana sieci przesyłowych napowietrznych na kable umieszczane w gruncie), prewencyjne zarządzanie kluczowymi elementami infrastruktury mającymi wpływ na ciągłość działania, ubezpieczenia na wypadek wystąpienia zdarzeń związanych ze zjawiskami pogodowymi czy precyzyjnych analiz terenów pod nowe inwestycje.

Transformacyjne ryzyka klimatyczne w Grupie Kapitałowej PGE dotyczą przede wszystkim obszarów wpływających na transformację w kierunku osiągnięcia planowanej do roku 2050 neutralności klimatycznej tj. m.in.: wymagań i regulacji dotychczas istniejących produktów i usług (obszar: polityki i prawa), zastępowania istniejących produktów i usług ich niskoemisyjnymi odpowiednikami (obszar: technologii) oraz obawy interesariuszy/ negatywne opinie (obszar: reputacji).

W celu ograniczenia ryzyka w Grupie Kapitałowej PGE powołano zespoł ds. obliczania śladu węglowego Grupy PGE, utworzono wspólna inicjatywę w ramach Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych celem opracowania sektorowego przewodnika dla jednolitego ujęcia śladu węglowego elektrowni, elektrociepłowni, w tym przesyłu i dystrybucji ciepła oraz dla działalności w zakresie dystrybucji energii elektrycznej, zwiększono obsady jednostek organizacyjnych zaangażowanych w procesy związane z raportowaniem, dekarbonizacją i oceną ryzyka.

PGE nie koncentruje się jedynie na negatywnych aspektach analizowanych ryzyk. Traktuje je jako wyzwania i wykorzystuje szanse, jakie niosą ze sobą dynamicznie zmieniające się warunki, w jakich działa Grupa PGE.

Takie podejście pozwala budować pozycję firmy na rynku i ją rozwijać. Skuteczna implementacja wypracowanych w Grupie rozwiązań, przekłada się na efektywniejsze gospodarowanie zasobami Grupy w całym łańcuchu wartości i wpływa na jakość świadczonych usług energetycznych.

Dzięki dedykowanemu wsparciu inwestycyjnemu, mającemu na celu rozwój określonych źródeł wytwórczych (jak OZE czy kogeneracja), PGE może efektywnie pod kątem nakładów inwestycyjnych zmieniać technologie wytwarzania energii elektrycznej czy ciepła, a tym samym obniżać poziom ekspozycji na takie czynniki jak ceny uprawnień do emisji, czy ceny paliw.

Transformację energetyczną rozpatrujemy nie tylko jako ryzyko, lecz jako szansę rozwojową dla organizacji. Główne identyfikowane szanse to:

Polska musi inwestować w wielkoskalową energetykę jądrową, aby w przyszłości zastąpić energetykę konwencjonalną opartą na węglu. Wspólnie z inwestycjami w OZE będzie to stanowić podstawę bezpieczeństwa energetycznego. Ma to szczególne znaczenie z uwagi na światowy kryzys energetyczny i ograniczenia na rynku paliw kopalnych wywołane przez inwazję Rosji na Ukrainę.

Mając na uwadze powyższe, PGE zdecydowała się podpisać 31 października 2022 roku list intencyjny z ZE PAK oraz koreańską firmą KHNP dotyczący planu rozwoju elektrowni jądrowej w lokalizacji Pątnów. Intencją Stron jest ocena możliwości rozwoju współpracy w ramach budowy elektrowni jądrowej w lokalizacji Pątnów by dostarczać Polakom tanią i czystą energię.

Projekt ma wesprzeć niezależność i stabilność polskiego systemu energetycznego. Na bazie dotychczas wykonanych wstępnych analiz oceniono, że perspektywiczne jest posadowienie co najmniej 2 reaktorów APR1400 o łącznej mocy 2800 MW. Dwa reaktory mogłyby dostarczyć do polskich domów i firm około 22 TWh energii, czyli ok. 12 proc. dzisiejszej konsumpcji energii w Polsce. Uruchomienie pierwszego bloku elektrowni możliwe jest już w 2035 roku.

W ramach realizacji projektu PGE i ZE PAK podpisały porozumienie wstępne dotyczące utworzenia wspólnej spółki celowej, realizującej projekt budowy elektrowni jądrowej w regionie konińskim.

W kwietniu 2023 r. powstała spółka PGE PAK Energia Jądrowa. Spółka będzie zajmować się realizacją badań lokalizacyjno-środowiskowych, pozyskiwaniu finansowania i przygotowywaniu wspólnie ze stroną koreańską szczegółowego harmonogramu inwestycji, a w kolejnych etapach, także uzyskiwaniem pozwoleń i decyzji administracyjnych.

W następnej kolejności zostanie powołana spółka zawiązana przez PGE PAK Energetykę Jądrową i KHNP, która będzie odpowiedzialna za budowę elektrowni.

• rozwój lądowych farm wiatrowych – 1 GW nowych mocy (vs 2020) do 2030 roku, w tym również poprzez akwizycje. W roku 2022 PGE powiększyła portfel lądowych farm wiatrowych dzięki nabyciu 3 farm wiatrowych o mocy ponad 84 MW.
• Komercyjny Hybrydowy Magazyn Energii Elektrycznej w Żarnowcu – projekt ten ma na celu połączenie istniejącej ESP Żarnowiec o mocy 716 MW z BMEE o mocy nie mniejszej niż 200 MW i pojemności ponad 820 MWh. Uzyskana dzięki temu innowacyjna instalacja hybrydowa o mocy co najmniej 921 MW i pojemności ponad 4,6 GWh, co odpowiada mocy największych konwencjonalnych bloków w Polsce, będzie w stanie świadczyć pełen zakres regulacyjnych usług systemowych oraz posłużyć do „odbudowany” systemu energetycznego. Magazyn energii elektrycznej pozwoli uniknąć emisji w wysokości ok. 1 mln tCO2e w wartości bezwzględnej, ale także przyczyni się do zwiększenia elastyczności KSE oraz poprawa bezpieczeństwa energetycznego kraju, a w szczególności regionu północnego Polski. Zapewni również integrację, optymalizację i uelastycznienie pracy ESP Żarnowiec.
• Elektrownia Szczytowo – Pompowa Młoty – PGE i Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej razem współpracują przy projekcie budowy Elektrowni Szczytowo – Pompowej „Młoty”. Realizacja projektu ESP „Młoty” wspiera krajową transformację energetyczną i zapewni w przyszłości stabilność pracy Krajowego Systemu Elektroenergetycznego na południu Polski.

Elektrownie szczytowo – pompowe (ESP) to jedyna jak dotąd technologia wielkoskalowych magazynów energii. Potrzebne są nie tylko by rozwijać OZE, ale również by wspierać bezpieczeństwo energetyczne Polski w kryzysowych sytuacjach. ESP „Młoty” o planowanej łącznej mocy ponad 750 MW jest najbardziej zaawansowanym projektem budowy ESP w Polsce. Projekt ten bazuje na rozpoczętych w latach 70-tych pracach górniczych, zawieszonych na początku lat 80 ubiegłego wieku. W ramach inwestycji mają powstać dwa zbiorniki wodne, które dzięki swojej specyfice funkcjonowania, dodatkowo pełniłyby funkcje przeciwpowodziową na terenie gminy Bystrzyca Kłodzka. Elektrownia zostanie podłączona do KSE linią elektroenergetycznej wysokiego napięcia 400 kV, zwiększając bezpieczeństwo energetyczne regionu.