Od 2021 roku trwa realizacja nowych bloków w Siechnicach (Elektrociepłownia Czechnica), natomiast etap przygotowania do realizacji podobnych projektów prowadzony jest obecnie w Bydgoszczy, Kielcach, Zgierzu i Gdyni.
-
GC-9
Strategia Grupy PGE zakłada dojście do neutralności klimatycznej. W segmencie ciepłownictwa kluczową datą jest rok 2030, kiedy udział ciepła wytwarzanego z paliw zero- i niskoemisyjnych ma osiągnąć poziom 70 proc.
Transformacja w sektorze ciepłownictwa
Przyjęta w 2020 roku strategia biznesowa Grupy PGE wyznacza kierunek nisko- i zeroemisyjny również w obszarze ciepłownictwa systemowego.
Kluczowe działania podejmowane przez PGE, sprzyjające osiągnięciu wyznaczonych celów to przede wszystkim:
- inwestycje w obszarze nowych źródeł gazowych,
- instalacje termicznego przekształcania odpadów,
- wykorzystanie energii odnawialnej jako źródła ciepła sieciowego.
PGE Energia Ciepła będąc liderem rynku ciepła w Polsce, dąży do bycia liderem transformacji w sektorze ciepłownictwa. W związku ze wzrastającymi oczekiwaniami klientów i społeczeństwa oraz rozwojem rynku odbiorców ciepła systemowego w dużych miastach.
Rozwiązania, takie jak podpisana w maju 2021 roku przez PGE Energia Ciepła Oddział w Lublinie wieloletnia umowa na dostawy ciepła dla mieszkańców miasta wspierają realizację krajowych oraz międzynarodowych celów polityki klimatycznej.
Pod koniec 2022 roku pozytywnie rozpatrzony został wniosek inwestycyjny PGE Energii Ciepła dla zadania inwestycyjnego.: „Plan dekarbonizacji PGE EC do roku 2050”.
Zawarte są w nim szczegółowe działania planowane do podjęcia do roku 2030 dotyczące przeprowadzenia pogłębionych analiz w zakresie przejścia na wytwarzanie niskoemisyjne w segmencie ciepłownictwo. Dokument powstał jako operacjonalizacja celów określonych w strategii Grupy Kapitałowej PGE w obszarze transformacji portfela wytwórczego w kierunku większego udziału w produkcji jednostek niskoemisyjnych oraz energetyki odnawialnej.
Jedną z kluczowych inicjatyw planu jest transformacja aktywów wytwórczych, która obejmuje swoim zakresem opracowanie i realizację programów inwestycyjnych dla poszczególnych lokalizacji PGE Energii Ciepła.
Przebudowa mocy wytwórczych przewidywana jest w perspektywie do 2030 (zakończenie produkcji opartej na węglu) oraz 2050 roku (osiągnięcie neutralności klimatycznej).
W związku ze wzrastającymi oczekiwaniami klientów, społeczeństwa i pozostałych interesariuszy, a także aktywnym wspieraniem realizacji krajowych, jak i międzynarodowych celów polityki klimatycznej, PGE Energia Ciepła stopniowo zastępuje stare źródła węglowe nowymi źródłami niskoemisyjnymi opalanymi paliwem gazowym i olejowym.
Mając na względzie dalszą dekarbonizację oraz relatywne ograniczenia w dostępności gazu ziemnego intencją PGE jest również maksymale wykorzystanie potencjału wielkoskalowych pomp ciepła, biomasy, ciepła odpadowego, odpadów komunalnych oraz kotłów elektrodowych.
W przypadku planowanych jednostek gazowe uwzględniana jest również możliwość dostosowania do wykorzystania w nich przyszłości wodoru.
Nowe jednostki wytwórcze charakteryzują się większą elastycznością pracy i niezawodnością. W latach 2023-2029 w większości lokalizacji, gdzie PGE Energia Ciepła ma swoje aktywa, zostaną oddane do eksploatacji instalacje, które spowodują całkowite lub znaczące odejście od paliwa węglowego.
Odejście od węgla w pierwszej kolejności planowane jest w Zgierzu, Kielcach, Lublinie, Rzeszowie i Gorzowie Wielkopolskim, a następnie w elektrociepłowniach w Bydgoszczy, Siechnicach k. Wrocławia, Gdyni i Gdańsku.
Do najistotniejszych projektów inwestycyjnych w tym obszarze należą w szczególności:
Na przełomie 2021 i 2022 roku w Gdańsku oddano do eksploatacji nową kotłownię szczytową o mocy 130 MW, która składa się z kotłów olejowo-gazowych i nowoczesnych kotłów elektrodowych, zasilanych energią elektryczną. Zastosowanie w gdańskiej elektrociepłowni technologii, jaką są kotły elektrodowe, jest nowatorskim rozwiązaniem w Polsce.
Kotły elektrodowe pełnią w elektrociepłowni PGE Energia Ciepła w Gdańsku dwie funkcje:
- rezerwowo-szczytową, gwarantującą bezpieczeństwo dostaw ciepła w sytuacji zwiększonego zapotrzebowania przy niskich temperaturach. W tym przypadku energia elektryczna, zasilająca kotły, pochodzi bezpośrednio z produkcji w elektrociepłowni.
- umożliwiającą dodatkową produkcję zielonej energii poprzez udział w bilansowaniu krajowego systemu elektroenergetycznego. Jeśli w wyniku zwiększonej generacji energii elektrycznej przez źródła odnawialne (produkcja z wiatru i/lub słońca) w krajowym systemie elektroenergetycznym pojawia się nadwyżka energii, to kotły elektrodowe umożliwiają zbilansowanie tej nadwyżki, przetwarzając energię elektryczną na „zielone ciepło”. Nadmiar energii w systemie występuje szczególnie wtedy, gdy wzrasta generacja ze źródeł odnawialnych lub spada zapotrzebowanie. Kotły elektrodowe z powodzeniem potrafią tę energię wykorzystać do wyprodukowania ciepła.
Od 1 grudnia 2022 roku do 22 sierpnia 2023 roku kotły elektrodowe, pracując na potrzeby bilansowania krajowego systemu elektroenergetycznego, wyprodukowały dla mieszkańców Gdańska niemalże 14 tys. GJ ciepła. Dzięki temu rozwiązaniu uniknięto spalenia 682 ton węgla i ograniczono emisję CO2 do atmosfery o ponad 1400 ton.
14 055
GJ
tyle "zielonego ciepła" wyprodukowały dla mieszkańców Gdańska kotły elektrodowe
682
tony
Mniej węgla spalono dzięki kotłom elektrodowym
1 418
ton
Mniej CO₂ trafiło do atmosfery dzięki kotłom elektrodowym
Dane za okres 1 grudnia 2022 – 22 sierpnia 2023
Pod koniec roku 2021 rozpoczęła się realizacja nowych kotłowni szczytowo-rezerwowych w sześciu kolejnych lokalizacjach: w Gorzowie Wielkopolskim, Lublinie, Rzeszowie, Kielcach, Gdyni i Bydgoszczy o łącznej mocy ok. 743 MW, które zastąpią stare kotły węglowe. W roku 2022 projekty weszły w decydującą fazę realizacji – dostarczono i zamontowano główne elementy (m.in. kotły gazowe),realizowane były prace budowlane i montażowe. Zakończenie prac przewidywane jest maksymalnie do końca roku 2023, tak aby nowo wybudowane kotłownie szczytowo-rezerwowe oddać do eksploatacji najpóźniej w roku 2024.
W maju 2023 r. W Elektrociepłowni w Kielcach zakończyła się budowa kotłowni gazowej o mocy 160 MWt. Już w lipcu 2023 r. oddano do eksploatacji nowoczesną, niskoemisyjną kotłownię gazową o łącznej mocy ok. 40 MW w Elektrociepłowni Bydgoszcz I.
W Elektrociepłowni gdyńskiej trwa budowa Kotłowni Rezerwowo-Szczytowej nr 2. Zamontowane zostały już trzy kotły wodne – olejowo-gazowe o mocy 30 MW każdy, stanął komin dla nowego źródła wytwórczego, a budowa budynku kotłowni została już praktycznie zakończona. Nowa Kotłownia Rezerwowo-Szczytowa nr 2 zastąpi największy ciepłowniczy kocioł węglowy, który przepracował od końca lat siedemdziesiątych ok. 100 tys. godzin. Jego trwałe wycofanie z eksploatacji przyniesie wymierne efekty ekologiczne: emisja tlenków siarki obniży się ponad 40-krotnie, tlenków azotu 10-krotnie, a pyłów 20-krotnie. Zużycie paliwa węglowego zmniejszy się o 20 tys. ton rocznie, w wyniku czego do Gdyni nie będzie już wjeżdżać 330 wagonów z węglem. Docelowe dla tej inwestycji paliwo gazowe przewidziane jest w Elektrociepłowni Gdyńskiej w 2026 roku. Oddanie KRS do eksploatacji planowane jest na listopad 2023 roku.
PGE Energia Ciepła prowadzi też projekty o dalszym horyzoncie czasowym w ramach dedykowanych programów rozwoju istniejących jednostek wytwórczych w Krakowie, Gdańsku i Wrocławiu. Ich zakończenie planowane jest w perspektywie roku 2030. Założenia dla powyższych projektów PGE EC powstają w oparciu o analizy potencjalnych trendów regulacyjnych, także przy współpracy z branżowymi organizacjami na poziomie krajowym i unijnym. W analizowanych projektach rozwojowych rozważa się też zastosowanie technologii hydrogen-ready, umożliwiającej współspalanie wodoru, która w dalszej perspektywie daje szansę na znaczącą redukcję emisji CO2 w układach kogeneracyjnych.
Wybrane projekty
Nowa EC Czechnica
W czerwcu 2021 r. KOGENERACJA (spółka z Grupy PGE) podpisała została umowa na budowę elektrociepłowni gazowo-parowej w Siechnicach (Nowa EC Czechnica). Nowa EC Czechnica będzie dysponowała mocą cieplną 315 MWt i mocą elektryczną 179 MWe i zastąpi bloki opalane węglem. Oddanie bloku do eksploatacji planowane jest na początek 2024 r. Wartość kontraktu podpisanego na realizację inwestycji w Siechnicach wynosi 1 mld 160 mln zł.
Teren budowy został przekazany Generalnemu Wykonawcy. W 2022 roku zostały posadowione na fundamentach kotły rezerwowo-szczytowe oraz turbiny gazowe. Zakończono realizację fundamentów rozdzielni 110 kV i turbozespołu parowego. W I kwartale 2023 roku zakończono montaż technologiczny kotłowni rezerwowo-szczytowej. Rozpoczęto przekazywanie kotłowni do rozruchu.
Kontynuowane są prace montażowe kotłów odzysknicowych oraz instalacji pomocniczych. Finansowe zaawansowanie projektu wynosi około 58%, (stan na koniec lipca 2023 roku).
Inwestycja o kluczowym znaczeniu dla aglomeracji wrocławskiej otrzymała już następujące dofinansowanie:
- Pożyczka preferencyjna w kwocie do 300 mln zł z programu priorytetowego Energia Plus wdrażanego przez NFOŚiGW
- Dofinansowanie udzielone przez NFOŚiGW – 50 mln zł
- Dotacja w wysokości ponad 30 mln zł udzielona w ramach Programu „Środowisko, Energia i Zmiany klimatu” współfinansowanego ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2014-2021
W marcu 2021 r., decyzją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki, została przyznana premia kogeneracyjna indywidualna dla jednostki Nowa EC Czechnica.
Efekty ekologiczne – zakładana redukcja emisji:
CO₂
450 kg/MWh do 220 kg/MWh
SO₂
o 90%
NOx
o 53%
Pyły
o 17%
Środki z emisji akcji PGE Polskiej Grupy Energetycznej na dekarbonizację ciepłownictwa
Część nakładów na dekarbonizację ciepłownictwa pochodzić będzie ze środków pozyskanych w ramach emisji akcji serii E, która miała miejsce w I połowie 2022 roku. Łączne nakłady inwestycyjne na budowę trzech jednostek gazowych (EC Kielce, EC Zgierz, EC Bydgoszcz) szacowane są na poziomie ok. 460 mln zł, z czego 230 mln zł będzie sfinansowane środkami pozyskanymi z emisji akcji.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
| Moc elektryczna | Moc cieplna | Rok oddania jednostki | Łączny CAPEX | Środki z nowej emisji akcji | |
|---|---|---|---|---|---|
| EC Zgierz | 15 MWe | 13 MWt | 2023 | 90 mln zł | 45 mln zł |
| EC Kielce | 8 MWe | 14 MWt | 2024 | 70 mln zł | 35 mln zł |
| EC Bydgoszcz | 54 MWe | 41 MWt | 2025 | 300 mln zł | 150 mln zł |
Uzasadnienie strategiczne:
- Uzupełnienie deficytu mocy po wyłączeniu kotła węglowego WP120 i dwóch kotłów WR-25
- Budowa nowego niskoemisyjnego układu kogeneracyjnego z turbiną gazową
- Realizacja inwestycji umożliwi pokrycie zapotrzebowania na ciepło w Kielcach
Uzasadnienie strategiczne:
- Realizacja inwestycji umożliwi pokrycie zapotrzebowania na ciepło w Zgierzu po odstawieniu starego kotła węglowego OF-100
- Zmniejszenie emisyjności jednostek wytwórczych w obrębie miasta Zgierz
Nowa jednostka gazowa w EC Bydgoszcz
Uzasadnienie strategiczne:
- Uzupełnienie deficytu mocy po wyłączeniu z eksploatacji starszych kotłów węglowych K1 i K2 umożliwi pokrycie zapotrzebowania na ciepło w Bydgoszczy
- Zmniejszenie emisyjności jednostek wytwórczych w obrębie miasta Bydgoszcz
II linia technologiczna ITPOE w Rzeszowie
26 maja 2022 r. PGE Energia Ciepła Oddział Elektrociepłownia w Rzeszowie podpisała umowę z wykonawcą na zabudowę II linii technologicznej Instalacji Termicznego Przetwarzania z Odzyskiem Energii (ITPOE).
II linia ITPOE zostanie zabudowana w istniejącym budynku i będzie w maksymalnym stopniu wykorzystywać istniejącą infrastrukturę, która powstała przy budowie I linii przetwarzania oddanej do użytku pod koniec 2018 roku. Realizacja ITPOE w Rzeszowie od początku zakładała powstanie dwóch linii technologicznych o łącznej zdolności przetwarzania 180 tys. ton odpadów rocznie. Zgodnie z tymi założeniami zaprojektowany został budynek główny wraz z rozwiązaniami komunikacyjnymi oraz instalacjami pomocniczymi. Aktualna wydajność pierwszej linii wynosi ok. 100 tys. ton odpadów rocznie. Wydajność drugiej linii technologicznej będzie wynosić ok. 80 tys. ton odpadów rocznie.
Zgodnie z podpisaną umową zakończenie prac związanych z zabudową II linii technologicznej w ITPOE planowane jest na IV kwartał 2024 roku.
21 września 2022 roku przekazano protokolarnie teren budowy Wykonawcy. 21 listopada 2022 roku uzyskano Pozwolenie na budowę. W I kwartale 2023 roku prowadzone były prace projektowe i kontraktacja urządzeń. Dostawy urządzeń planowane są na drugą połowę 2023 roku.
Rozbudowana instalacja ITPOE będzie nadal przetwarzać odpady pochodzenia komunalnego oraz odzyskiwać z nich energię elektryczną i ciepło dla mieszkańców Rzeszowa przyłączonych do miejskiego systemu ciepłowniczego. Funkcjonująca instalacja przyczynia się do znacznej poprawy warunków środowiskowych poprzez ograniczenie składowania odpadów komunalnych na rzecz ich bieżącego przetwarzania dla celów energetycznych, a także z powodu ograniczenia spalania paliw kopalnych w procesie wytwarzania ciepła.
Jesteśmy największym producentem ciepła dla gospodarstw domowych w Polsce, więc spoczywa na nas ogromna odpowiedzialność. Segment ciepłownictwa w PGE bardzo szybko się rozwija i zmienia w kierunku niskoemisyjności. Dywersyfikujemy źródła wytwarzania, inwestujemy w OZE, aby zapewnić jak najwięcej energii z czystych źródeł, a jednocześnie zapewnić bezpieczeństwo i komfort odbiorcom ciepła. Już teraz w naszych zasobach pracują na przykład kotły elektrodowe czy biomasowe, pozyskujemy ciepło z odpadów, jak również planujemy budowę farm fotowoltaicznych w naszych ciepłowniach. Już dziś mogę też zapewnić, że od 2024 roku przestaniemy produkować ciepło z węgla w oddziałach PGE Energia Ciepła w Lublinie, Rzeszowie, Zgierzu i Gorzowie Wielkopolskim, a także uruchomimy budowaną od podstaw Elektrociepłownię Czechnica, która będzie pracować na rzecz mieszkańców Wrocławia. Ogółem w fazie realizacji i planów w PGE Energia Ciepła Jest około trzydziestu inwestycji, które już w ciągu najbliższych kilku lat trwale zmienią oblicze polskiego ciepłownictwa.
Podsumowanie działań w 2022 roku
| Cel | Działania i wyniki w 2022 |
|---|---|
| Transformacja ciepłownictwa: Udział źródeł nisko- i zeroemisyjnych w produkcji ciepła na poziomie 70% do 2030 roku |
|